მხატვარი და მოცეკვავე

ნიკო ფიროსმანი

(1862, სოფ. მირზაანი ― 1918, ქ.თბილისი)

ქართველი თვითნასწავლი მხატვარი.

კახეთის ეპოსი ნიკო ფიროსმანი

“აქტრისა მარგარიტა”, ფრანგი მოცეკვავე ქალი. ნიკო ფიროსმანის მუზა. ამბობენ ნიკომ მარგარიტა პირველად მუშტაიდის ბაღში, კაფე შაიტანში ნახა. ის მაზურკას ცეკვავდა.

"აკტრისა მარგარიტა" ნიკო ფიროსმანი 1909 წ

თბილის, სოლოლაკი, მაისის დილა. "ვიწროში" ურემი შეჩერდა, უკან მეორე მიადგა, მეორეს – მესამე, ქუჩის  ბოლოს, მეათე ურემი შედეგა, მედროგეებმა ურმებზე დყრილი მინდვრის ყვავილები აკრიფეს და  ცხრა ურემი ყვავილი ქუჩაზე დაფინეს, მერე მეათე ურმიდან წითელი ვარდები ფრთხილად გადმოიღეს და მნდვრის ყვავილით მოფენილ ქუჩის მთელ სიგრძეზე ვარდის ბილიკი გაკაფეს.. ცნობისმოყვარე  გამვლელები ამბის დასასრულს ელოდენ. იავარდით მოფენილი ბილიკი ორსართულინი სახლის კიბესთან მიდიოდა, კიბეზე მარგარიტა იდგა. ის გაფერადებულ გზას უცქერდა.. ნიკალას ხელში წითელი ვარდი ეჭირა, ის ყვავილნარზე შედგა და მარგარიტასკენ გაემართა ...
ერთ დღეს ნიკალამ აღმოაჩინა, რომ მარგარიტამ ის მიატოვა და საფრანგეთში წავიდა.

"ჟირაფი" ნიკო ფიროსმანი

1918 წლის გაზაფხულს ნიკო ავად გახდა. რამდენიმე ხანს მარტო იწვა ბნელ სარდაფში. სავადმყოფოში გადაიყვანეს. უკვე გვიანი იყო. უპატრონო მიცვალებული სადღაც დამარხეს. მისი საფლავის ადგილი უცნობია.

უშვილო მილიონერი და ღარიბი ქალი ბავშვებით
ნიკო ფიროსმანი

საქართველოს ეროვნულ მუზეუმში ნიკოლოზ ფიროსმანაშვილის 146 ნამუშევარია დაცული. 16 ტილო სიღნაღის ისტორიულ-ეთნოგრაფიულ მუზეუმშია გამოფენილი.

რენე მაგრიტი

რენე მაგრიტი  

ბელგილელი მხატვარი, სურეალისტი (21 ოქტ 1898 -15 აგვ. 1967). ამოუცნობი ად მახვილგონიერი ნახატების ავტორი.

La Condition Humaine 1934 by Rene Magritte

“სარკმლის წინ, რომელსაც ჩვენ ვხედავთ ოთახის შიგნიდან, მე მოვათავსე ნახატი,  რომელიც აღწერს იმ ლანდშაფტს  რომელსაც ის ფარავს. ასე ხე ნახატზე, ფარავს ხეს, რომელიც დგას მის მიღმა, გარეთ. მაყურებლისთვის ხე ერთდროულად არინს ოთახში ნახატზე და გარეთ რეალურ ლაანტშაფტზე. ასე, ხანდახან განვათავსებთ წარსულში იმას რაც არის აწმყოში. ასე დრო და სივრცე თავისუფალდება, იმ ტრივიალური აზრისგან,  რომელიც ავსებს ერთიან ცნობიერებას.” - რენე მაგრიტი

The Battle of the Argonne, 1959 by Rene Magritte

მოგვიანებით მაგრიტი იტყვის: “მე მძულს ჩემი წარსული სხვა დანარჩენი. მძულს მორჩილება, მოთმინება, პროფესიული გმიგობა და მშვენიერების აუცილებელი განცდა. ასევე მძულს დეკორატიული ხელოვნება, ფოლკლორი, რეკლამა, ხმები, რომლებიც ახმოვანებენ განცხადებებს,  აეროდინამიკა, ბოისკაუტები, ნაფტალინის სუნი, წარმავალი მოვლენა და მთვრალი ადამიანები.”

The Treachery of Images, 1929 by Rene Magritte

ნახატზე გამოსახულია ჩიბუხი,  ზედ წარწერაა “ეს არ არის ჩიბუხი”.  თვენ ხედავთ ჩიბუხს. მაგრამ შეუძლებელია მასში თუთუნი შეაკეთო და მოწიო. აეს რომ სინამდვილეში ეს არარი ჩიბუხი. ასეთია რენე მაგრიტის ტილოების სახის მეტყველება.

La Clairvoyance, 1936 by Rene Magritte

50-იან წლებში მან შექმნა ნამუშევრების სერია “პერსპექტივა” სადაც ადამიანების მაგიერ კუბოები არის გამოსახული. მათ შორის არის ტილოები “მადამ რეკამე” და “აივანზე”  ეს ნამუშევრები წარმოადგენს  ჟაკ ჟულ დაცითის და ედგარ მანეს შედევრების პაროდიას.

Rene Magritte
"Perspective - Balcony Mane" (1950)

Edouard Mane "Balcony" (1868-1869)

რენე მარიტის შემოქმედებითი მემკვიდრეობა მეტად ფასეულია. ფერწერა, აკვარელი, შექმნა მრავალი კოლაჟი. გატაცებული იყო ფოტოგრაფიით, მთელი ცხოვრება ბრუსელში გაატარა მიუხედავათ ამისა მისი ურბანისტული პეიზაჟები  უნივერსალურია.